debelo crijevo

debelo crijevo (intestinum crussum), čini okvir oko tankog crijeva, a dugo je oko 1,3 m. Na njemu razlikujemo: slijepo crijevo (caecum), kojem je pridodan crvuljak (appendix vermiformis), uzlazno debelo crijevo (colon ascendens), koje u zavoju (flexura coli dextra) prelazi u poprečno debelo crijevo (colon transversum), a ovo se na lijevoj strani zavojem (flexura coli sinistra) nastavlja u silazno debelo crijevo (colon descendens). Ono se nastavlja u sigmoidno (colon sigmoideum), a ovo u zadnje crijevo (rectum). S vanjske strane na debelom crijevu vide se izbočenja (haustra coli), koja su odijeljena poprečnim brazdama, a njima u lumenu crijevu odgovaraju polumjesečastni nabori sluznice. U stijenci crijeva postoji kružno i uzdužno mišičje. Uzdužno mišićje oblikuje tri uzdužno postavljene pruge (teniae coli), a na njima vise izdanci seroze ispunjeni masnim tkivom (appendices epiploicae). Kretnje debelog crijeva su prilično trome. Istodobna kontrakcija kružnog i uzdužnog mišićja uzrokuje ispupčivanje nepodraženih dijelova crijeva (haustracije). Te haustralne kontrakcije sporo se kreću u analnom smjeru i uzrokuju prevrtanje i miješanje crijevnog sadržaja. Druga vrsta motorike su masovne kretnje koje se javljaju samo nekoliko puta na dan: crijevo se kontrahira u dužini od 20 cm i više i gura fekalne mase u zadnje crijevo, pa može početi → defekacija. Debelo crijevo luči uglavnom sluz, ne luči enzime, a na podražaj može lučiti velike količine vode i elektrolita (proljev). U njemu se apsorbira velika količina natrija (aktivni transport), za kojim slijede klor i voda. Od 1000-1500 mL tekućeg crijevnog sadržaja što dospijeva na dan u debelo crijevo, ostaje samo 100 mL, što se izluči fecesom. U debelom crijevu postoji normalna bakterijska flora (E. coli i dr.), a bakterije razgrađuju ostatke neprobavljene hrane (npr. celuloze) u procesima varenja i truljenja, ali to je za čovjeka u prehrambenom smislu nevažno. Važna funkcija bakterija je tvorba vitamina K, aneurina, cijanokobalamina i riboflavina. Uništenje normalne crijevne flore (npr. antibioticima) može prouzročiti avitaminozu.