farmerska pluća

farmerska pluća, profesionalna bolest, glavni predstavnik ekstrinzičnoga alergijskoga alveolitisa (hipersenzitivnog pneumonitisa). Nastaje zbog opetovana udisanja prašine iz sijena zagađena termofilnim aktinomicetama (Mycropolyspora faeni ili Thermoactinomyces vulgaris). Postojanje precipitirajućih protutijela ukazuje na tip III alergijske reakcije, dok granulomska reakcija u plućnom intersticiju upućuje i na tip IV alergijske reakcije. U akutnom obliku u senzibilizirane osobe javljaju se vrućica, zimica, kašalj i dispneja, 4 do 8h nakon udisanja antigena. Simptomi se povlače za nekoliko sati ako se izbjegne antigen. Nakon ponavljanih epizoda bolesti može se razviti plućna fibroza (umnažanje vezivnog tkiva u plućnom intersticiju), dispneja postaje sve jačom, a posebno u fizičkom naporu. Sve to može rezultirati simptomima i znakovima kronične dišne insuficijencije te hipoksemijom i hiperkapnijom. Opisuju se, osim toga, subakutni i kronični oblici bolesti. Dijagnoza se postavlja na temelju anamnestičkih podataka o izloženosti termofilnim aktinomicetama, rendgenske slike pluča (obostrane mrljaste sjene, znakovi plućnog edema, difuzna intersticijska fibroza), restriktivnih smetnji ventilacije pluća, smanjena difuzijskog kapaciteta pluća, te specifičnih precipitirajućih protutijela u serumu. Prestanak izlaganja antigenu je najvažniji dio liječenja. Kortikosteroidi se daju u tešku akutnom ili subakutnom obliku bolesti. Nezaobilazna je profilaksa pojave farmerskih pluća (uklanjanje prašine, zaštitne maske, prevencija rasta antigenih mikroorganizama pomoću kemijskih sredstava).