jajni folikul

jajni folikul, morfološka i funkcionalna jedinica primarne oocite i folikulskih stanica koje je okružuju za vrijeme oogeneze u jajniku: a) primordijalni folikul (prije puberteta svi folikuli, a nakon puberteta oni koji nisu ušli u fazu dozrijevanja): primarna oocita obložena jednim slojem spljoštenih, slabo diferenciranih folikulskih stanica; b) primarni folikuli (početak sazrijevanja): folikulske stanice postaju kubične i cilindrične; oko oocite se pojavljuje zona pellucida; c) sekundarni folikul, folikulske stanice mitotički se dijele i čine više slojeva oko oocite (granuloza-stanice); d) tercijarni folikul (zreli ili Graafov folikul) nastaje proširenjem antruma. To je velika mjehurasta tvorba (10-20mm) koja zauzima cijelu širinu kore jajnika i izbočuje njegovu površinu. Sadrži likvor folikuli, koji uz hijaluronsku kiselinu sadrži i estrogene što luče granuloza-stanice koje oko antruma čine membranu granulozu. Dio membrane koji sadrži oocitu izbočuje se u antrum kao cumulus oophorus. Oko granulozne membrane stroma jajnika čini dvoslojnu ovojnicu: theca folliculi. Unutrašnji sloj (theca interna) obilno je vaskulariziran, stanice su ovalne (epiteloidne) i izlučuju estrogene. Vanjski sloj čine koncentrične naslage izduljenih stanica koje sadrže aktinske mikrofilamente (miofibroblasti). Jajni folikul može degenerirati u svakoj fazi razvitka (atrezija folikula).