bubreg

bubreg (ren), parni tubulozni žljezdani organ koji izlučuje mokraću. Bubrezi su smješteni uz kralješnicu, retroperitonejski, preko 12. rebra, tako da je desni bubreg smješten dva do tri centimetra niže od lijevog. Masa jednog bubrega iznosi oko 150g. Obavijen je vezivnom čahurom i, osobito, masnim tkivom. Nalik je na zrno graha, tako da se na njemu razlikuje prednja i stražnja strana, te lateralni konveksni i medijalni konkavni rub, Na medijalnom rubu nalazi se hilus bubrega, gdje izlaze ureter i bubrežne vene, a ulaze grane bubrežnih arterija. Bubreg je građen od kortikalne i medularne supstancije. Medularnu supstanciju izgrađuju bubrežne piramide, koje na presjeku imaju izgled uzdužnih pruga, što je u vezi s njihovom građom od bubrežnih kanalića. Kortikalna supstancija je granularne strukture zbog Malpighievih tjelešaca od kojih započinju bubrežni kanalići (→ nefron). Bubrežni kanalići završavaju u bubrežnim vrčevima (calices renales), a ovi se spajaju u bubrežnu nakapnicu (pelvis renalis), koja ispunjava najveći dio središnje šupljine bubrega i prelazi u mokraćovod (ureter). Bubreg obavlja velik broj važnih funkcija tako da prestanak djelovanja obaju bubrega uzrokuje uremiju i smrt. Glavne funkcije su ove: 1) održavanje acidobazne ravnoteže (uglavnom izlučivanje, kiseline), 2) čišćenje krvi od metaboličkih otpadnih produkata (npr. mokraćevine) i različitih štetnih tvari, 3) održavanje stalnog volumena krvi i stalne koncentracije elektrolita učincima na promet vode i soli, 4) regulacija arterijskog krvnog tlaka, 5) lučenje nekih hormona. Njegov rad nadziru različiti hormoni, u prvom redu antidijuretski hormon i aldosteron. Kroz bubreg protječe golema količina krvi (1,2L /min). U glomerulima (→ nefron) se filtrira krvna plazma, pa se iz nje na taj način izdvoji oko 190L glomerulskog filtrata (primarne mokraće) na dan. U bubrežnim kanalićima obavlja se reapsorpcija nekih, organizmu vrlo potrebnih tvari (glukoza, aminokiseline, elektroliti) i oko 99% vode. U bubrežne kanaliće luče se neke tvari. Konačno se dobiva oko 1,5L mokraće na dan. Funkcionalna sposobnost bubrega odreduje se različitim testovima, u prvom redu pomoću bubrežnog klirensa za neke tvari (→ klirens).