afektivni poremećaji

afektivni poremećaji, poremećaji osjećajnog života; mogu se javiti u različitim životnim okolnostima, u zdravih kao i u bolesnih osoba. U mnogih ljudi takvi poremećaji ne izazivaju veće smetnje. Ako se značajno mijenja intenzitet ili kvaliteta osjećajnog života, tada se govori o poremećajima ili smetnjama. Promjena intenziteta može se razviti prema kočenju ili otkočenju afekata. Kočeni afekti, hipotimni, u prvom su redu depresivni. I strah svih stupnjeva, od tjeskobe do panike, ubraja se u hipotimne afekte. Nasuprot tome su hipertimni afekti koji se očituju u bezrazložnom veselju, a prisutni su u maničnim stanjima. Između depresija i manija može se pojaviti disforija - stanje razdražljivog neraspoloženja. Euforijom se naziva hipertimno afektivno stanje koje je organski uvjetovano (intoksikacije, posebno alkohol, infekcije središnjega živčanog sustava, demencije, tumori). Kvalitativni poremećaji najčešći su kod shizofrenih bolesti. Osnovna je neadekvatnost osjećaja (npr. osobe na veseloj zabavi plaču, a u žalosnoj situaciji se smiju), što ukazuje na rastrojstvo (rascjepkanost) osjećaja i misaonih sadržaja. Kod shizofrenije postoji i osjećajna otuđenost, udaljenost te nemogućnost nijansiranja emocija. Ambivalencija i ambitendencija često su prisutni afektivno-voljni poremećaji u shizofrenih osoba. Afektivni poremećaji mogu pratiti težu duševnu zaostalost bilo u obliku tuposti (torpidnost), ili uzbudljivosti (eretičnost). Kod karakternih neuroza afektivni poremećaji su česti i mogu biti vodeći simptomi, a očituju se u naglim i neočekivanim reakcijama, od bolećive osjećajnosti do bezobžirne brutalnosti. U starih, posebno dementnih, vidi se tzv. afektivna (emocionalna) inkontinencija, što znači da se emocije brzo mijenjaju. Tome su uzrok poremećaji zapamćivanja kad osobe ne pamte zašto se smiju, pa uključe suprotni afekt uz plač, koji opet ubrzo zaborave i mijenjaju. Afektivna labilnost (fenornenološki slična inkontinenciji), znači brzo mijenjanje emocija s tim što je osnovni uzrok nedozrelost, infantilnost. U djece i u infantilnih osoba neki događaj ili zamisao izaziva oduševljenje, a mala zapreka dovodi do očaja. Afektivni pomak ili prijenos je pojava kad se emocija iz jedne neugodne situacije prenese na drugu s kojom nema nikakve veze.