akson

akson (aksijalni cilindar, neurit), centrifugalni nastavak živčane stanice. Najčešće samo jedan, različite duljine (od vrlo kratkih do 1 m), ali konstantne debljine (1-20μm). Počinje kao stožasti nastavak perikariona (aksonski brežuljak) koji se nastavlja u inicijalni segment (mjesto sumiranja svih ekscitacijskih i inhibicijskih impulsa i nastanka akcijskog potencijala). U daljnjem toku akson je obavijen ovojnicom (živčano vlakno), ne grana se, već mjestimično može slati kolaterale pod pravim kutom. Na kraju se razgranjuje (telodendron) i ogranci na svojim završecima oblikuju zadebljanja (završno dugme) ili posebno oblikovane spojeve s izvršnim organom (motorne ploče na skeletnim mišićnim vlaknima). Akson je obavijen staničnom membranom (aksolema), a u citoplazmi (aksoplazma) sadrži usporedo postavljene neurofibrile (neurotubuli i neurofilamenti), izdubljene mitohondrije i malobrojne cisterne glatke endoplazmatske mrežice. Nema ribosoma pa je za svoje održavanje ovisan o perikarionu.