celijakija

celijakija (glutenska enteropatija, netropska sprue), bolest nepoznata uzroka kod koje žitni, raženi i, vjerojatno, ječmeni gluteni reagiraju sa sluznicom i dovode do oštećenja koje rezultira malapsorpcijom. Oštećenje crijeva je najizrazitije u jejunumu. Resice su odsutne, a intestinalne kripte hipertrofične što dovodi do zaravnjenja sluznice i smanjenje apsorpcijske površine tankog crijeva.

Bolest je češća u žena te u pojedinim obiteljima, a češće se javlja i uz HLA-B-8 (nalazi se u 85-90% bolesnika, dok se u zdravoj populaciji javlja u 20-25% ljudi) te Dw3. Bolesnici imaju proljeve, nadutost, gubitak na tjelesnoj masi, anemiju, te druge znakove malapsorpcijskog sindroma. Česte su i emocionalne smetnje. Ozbiljne komplikacije koje prate celijakiju jesu pojava maligne bolesti (najčešće gastrointestinalni karcinom i limfom), ulceracija i striktura crijeva te prijelaz u tzv. refrakternu sprue. Liječenje: dijeta bez glutena (što dovodi do poboljšanja u preko 80% bolesnika), a neki bolesnici povoljno reagiraju na imunosupresivnu terapiju (kortikosteroidi, azatioprin, ciklofosfamid). Refrakterna sprue završava smrtnim ishodom.