hipertenzija, arterijska

hipertenzija, arterijska (hypertensio arterialis), stanje trajno povišena sistoličkog i/ili dijastoličkog krvnog tlaka. Prema kriterijima SZO, hipertenzijom u odraslih smatraju se vrijednosti sistoličkog tlaka od 21,3kPa ili više, a dijastoličkog 12,6kPa ili više. Predstavlja važan medicinski i socijalno-ekonomski problem, jer od nje boluje 8-18% odrasla stanovništva. Dijeli se u a) primarnu (esencijalnu) i b) sekundarnu arterijsku hipertenziju. Primarna je nepoznata uzroka (u oko 90-95% slučajeva), a sekundarna se javlja u toku nekih poznatih bolesti, npr. bubrežnih (bolesti parenhima, bolesti bubrežnih žila), endokrinih (feokromocitom, aldosteronizam, Cushingov sindrom), kardiovaskularnih (koarktacija aorte) i dr. Bolest se razvija postupno, bez simptoma, i često se otkrije slučajno ili pojavom komplikacija. Bolesnici se često tuže na zatiljnu glavobolju. Kod sekundarne hipertenzije dominiraju simptomi osnovne bolesti. Komplikacije: hipertrofija lijeve klijetke, zatajivanje srca, hipertenzivna encefalopatija, intrakranijsko krvarenje, zatajivanje bubrega zbog nefroangioskleroze, aterosklerotske promjene (koronarna bolest srca, cerebrovaskularni inzult, periferna okluzijska bolest arterija). Osim anamneze i kliničkog pregleda u svakog bolesnika valja učiniti pregled očne pozadine, elektrokardiogram, pregled mokraće, odrediti kreatinin i kalij u serumu te izvesti specifične testove za dokazivanje sekundarne hipertenzije ili komplikacija na raznim organima. Malignom hipertenzijom nazivaju se najteži oblici arterijske hipertenzije kod koje je dijastolički tlak viši od 17,3 kPa a na očnoj pozadini retinopatija IV. stupnja. Često su prisutna oštećenja središnjega živčanog sustava, srca i bubrega s proteinurijom, hematurijom i renalnom insuficijencijom. Ako se adekvatno ne liječi, završava u roku od jedne ili dvije godine letalno. Liječenje: ograničavanje unošenja soli na 2-3g na dan, reguliranje tjelesne mase te uzimanje antihipertenzivnih lijekova: dijuretici, inhibitori simpatičkog živčanog sustava, vazodilatatori, inhibitori konvertaze angiotenzina I, inhibitori kalcija.