mišićna kontrakcija

mišićna kontrakcija, povećanje napetosti (tonusa) i/ili skraćenje duljine mišićnih vlakana što nastaje reakcijorn između miozinskih i aktinskih niti (filamenata). Izometrijska kontrakcija, povisuje se napetost mišićnih vlakana ali se ona ne skraćuje (tzv. statički rad). Izometrička kontrakcija, vlakna se skraćuju, ali se tonus ne mijenja (dinamički rad). Većina pokreta izvodi se kombinacijom obiju vrsta kontrakcije (npr. kod dizanja tereta izometrijskom kontrakcijom se svladava masa tereta a zatim se izotoničnom kontrakcijom teret pokreće). Prema teoriji o klizanju filamenata, skraćivanje mišića nastaje tako što aktinski filamenti kližu između miozinskih. Tako se skraćuju osnovna morfološka i funkcionalna jedinica miofibrila - sarkomera, čija duljina kod nekontrahiranog mišića iznosi oko 2 μm. Proces kontrakcije pobuduju kalcijski ioni kad njihova koncentracija u prostoru između filamenata naglo i jako poraste. Impuls koji iz neuromuskularnog spoja spaja dolazi sarkolemom (membrana mišićnog vlakna) ponire u dubinu vlakna putem transverzalnih kanalića. Djelujući na cisterne longitudinalnih kanalića oslobađa iz njih kalcijske ione. Oslobođeni kalcij se veže na molekule troponina što dovodi do promjene konformacije u aktinskoj niti i otkrivanja aktivnog mjesta na molekuli aktina. Na to mjesto veže se glavica poprečnih mostova, povuče aktinske niti i one klize između niti miozina. Relaksacija mišića nastaje kad kalcijska pumpa vraćanjem kalcija natrag u cisterne smanji njegovu koncentraciju na razinu u mirovanju. Energija za mišićnu kontrakciju potječe od adenozintrifosfata (ATP). Za neposredno obnavljanje potrošena ATP-a služi kreatinfosfat, a zatim energija dobivena razgradnjom ugljikohidrata (ponajprije), masti i bjelančevina. Efikasnost mišićne kontrakcije, tj. dio koji se od ukupno potrošene energije pretvori u mehanički rad, iznosi oko 25% (može se treningom povećati), a ostatak se pretvori u toplinu, što je razlog velika stvaranja topline za mišićna rada. Kontrakcija glatka mišićja u načelu je slična onoj skeletnog mišićja, ali postoje neke razlike i u omjeru mizinskih i aktinskih filamenata i u načinu pobuđivanja kontrakcije. → aktin, → miozin, → aktinska nit, → miozinska nit