mokraćevina

mokraćevina (ureja, karbamid, karbonil-diamid, diamid ugljične kiseline, CO(NH₂)₂), konačni razgradni proizvod aminokiselina u tijelu čovjeka i drugih ureotelnih životinja. Iz organizma se najvećim dijelom (95% ) izlučuje mokraćom (20-35 g ili 0,33-0,58 molova na dan), ostatak fekalijama. U mokraći ona čini 80-90 % izlučena dušika, ostalo su drugi dušikovi spojevi. Sinteza mokraćevine u jetri počinje s dvije aminokiseline, koje će dati po jednu aminokiselinu (svaka od tih ima drugi slijed reakcija) i jednu molekulu CO₂ za ornitinski ciklus (Krebs-Henseleitov ciklus) iz kojega izlazi molekula mokraćevine. Njezinoj sintezi prethodi skupljanje dušika iz periferije koja samo djelomice iskorištava aminokiseline pa aminoskupinu vezanu na piruvat otpušta u krv kao alanin, koji dospijeva u jetra (alaninski ciklus). Alanin predaje aminoskupinu α-oksoglutarnoj kiselini odnosno oksaloctenoj kiselini, koje onda time prelaze u glutaminsku odnosno asparaginsku kiselinu. Koncentracija mokraćevine u krvnom serumu iznosi 4-6mmo1IL. U bubrežnim tubulima m. se filtrira, a zatim se u kanalićima djelomično reapsorbira. Izlučivanje bubrezima smanjeno je kod bubrežne insuficijencije i jetrnjih oboljenja, a povećano kod pojačane razgradnje bjelančevina u organizmu.