vezivno tkivo

vezivno tkivo, najmekanija i filogenetski najstarija vrsta potpornog tkiva. U organizmu je ubikvitarno, jer prati cijeli tok i razgranjenje krvnih žila i na njegovu kraju je uloženo između stijenke krvnih kapilara i specifično diferenciranih stanica različitih tkiva i organa. Sastoji se od stanica i vezivnih vlakana uloženih u želatinoznu osnovnu tvar prožetu tkivnom tekućinom. Stanice vezivnog tkiva djelomično su fiksirane u međustaničnoj tvari (fibrociti, fibroblasti, periciti, mezenhimske, masne, retikulske i pigmentne stanice), a drugim dijelom slobodne i pokretne (histiociti, mastociti, monociti, limfociti, plazma-stanice, eozinofilni i neutrofilni leukociti). Slobodne stanice većim dijelom dospijevaju u vezivno tkivo iz krvi i njihov se broj povećava u nekim patološkim stanjima (upale, alergijske reakcije). Međustanična tvar je sastavljena od vezivnih vlakana (kolagena, retikulska i elastična vlakna) i osnovne tvari (proteoglikani, pretežno hijaluronska kiselina, glikoproteini fibronektin, laminin i proteini krvne plazme u sastavu tkivne tekućine). Starenjem se u njoj smanjuju količina vode i hijaluronske kiseline. U međustaničnu tvar u širem smislu ubrajaju se i bazalne membrane. Osim nekih pigmentnih stanica, sve su stanice vezivnog tkiva mezenhimskog podrijetla. Nediferencirane mezenhimske stanice nalaze se i u odraslu organizmu, pretežno uz krvne kapilare. One se nakon adekvatna podražaja mogu diferencirati u druge vrste stanica, posebno u masne stanice, koje uvijek nastaju u neposrednoj blizini krvnih kapilara. Osim sastojaka krvne plazme u sastavu tkivne tekućine, svi su ostali sastojci proizvod biosintetske i sekrecijske aktivnosti fibroblasta i u manjoj mjeri mastocita i glatkih mišićnih stanica. Diferencijaciju i proliferaciju vezivnog tkiva stimuliraju hormon rasta, testosteron, estrogeni, TSH i tiroksin, a inhibiraju ACTH i kortikosteroidi. Nakon oštećenja vezivno tkivo dobro regenerira (ovisno o dobi i vaskularizaciji), ponajviše biosintezom kolagena u stimuliranim fibroblastima. Prekomjernim stvaranjem kolagenih vlakana nastaju vezivne brazgotine. Proliferacijom vezivnog tkiva nadomještaju se i defekti specifično diferenciranih tkiva (reparacija, fibroza). Funkcije vezivnog tkiva: mehanička funkcija (u sastavu lokomotornog sustava i strome parenhimnih organa), metabolička funkcija (izmjena tvari između krvi i specifično diferenciranih tkiva, pohranjivanje energijom bogatih tvari u masnom tkivu), obrambena funkcija (makrofagi i slobodne stanice, reparacija oštećenih tkiva). Vrste vezivnog tkiva međusobno se razlikuju po kvantitativnom omjeru između stanice i međustanične tvari te po njihovu rasporedu i gustoći. Neformirano vezivno tkivo sadrži sastojke u nepravilnom rasporedu (rahlo ili rijetko i gusto vezivno tkivo). Formirano vezivno tkivo ima pravilno raspoređene sastojke (tetive, sveze, fibrozne membrane, lamelarno vezivno tkivo). Vezivno tkivo s posebnim svojstvima obuhvaća vrste prilagođene posebnim funkcijama u kojima izrazito prevladavaju određene vrste stanica i sastojaka međustanične tvari (sluzavo, elastično, masno, pigmentno i mrežasto ili retikulsko vezivno tkivo te vezivno tkivo seroznih membrana pokriveno stanicama mezotela).