žučne boje

žučne boje, proizvodi razgradnje hemoglobina: biliverdin, bilirubin i njegovi derivati. U organizmu nemaju funkciju, u većim količinama su štetne (→ žutica). Nastaju u retikuloendotelnom sustavu od starih, krhkih eritrocita razgradnjom hemoglobina na hem i globin. Hemov prsten se otvara pa se dobiva željezo (koje se ponovno upotrebljava za izgradnju hemoglobina) i ispružen lanac i četiri pirolne jezgre od kojeg nastaju žučne boje. Najprije nastaje biliverdin koji se ubrzo reducira u bilirubin. Potonji se otpušta u plazmu i veže na albumine (slobodni bilirubin). Taj se u jetri prolazno veže s posebnim bjelančevinama (nazvanim Y-protein i Z-protein), a zatim se konjugira s glukoronskom (oko 80% ) i sumpornom kiselinom (10%). Konjugirani bilirubin izlučuje se putem žuči u crijevo, gdje od njega nastaju urobilinogen, sterkobilinogen i (oksidacijom potonjega) sterkobilin (manji dio dolazi u krv). Sterkobilin se izlučuje stolicom. Urobilinogen se u crijevu apsorbira i dospijeva u jetru (odakle se ponovo izlučuje putem žuči) i bubrezima u mokraću. Urobilinogen se u mokraći oksidira u urobilin. Normalna koncentracija bilirubina u plazmi (slobodnog i konjugiranog) iznosi 9 μmol/L.