perikarditis

perikarditis (pericarditis), upala osrčja, najčešće kao posljedica bakterijskih i virusnih infekcija (osobito ECHO-virus i Coxsackie grupe B), rjeđe gljivičnih i parazitnih infekcija. Nastaje i kod sistemnih bolesti vezivnog tkiva, poslije perikardiotomije (postperikardiotomni sindrom), u toku srčanog infarkta (periinfarktni perikarditis), poslije zračenja i traume, u toku uremije i neoplazmi. Često se uzrok ne otkrije (idiopatski perikarditis). Perikarditis može biti serozan, fibrinozan, hemoragičan, gnojan, adhezivan i kalcifikantan. Upala perikarda stvara manji ili veći perikardni izljev koji ometa dijastoličku relaksaciju i punjenje srca. U ekstremnim slučajevima nastaje tamponada srca. Za njezin nastanak nije odlučna količina perikardne tekućine, već brzina nakupljanja, pa naglo nakupljanje i malene količine tekućine može uzrokovati tamponadu srca. Kod kroničnog perikarditisa dva lista perikarda mogu srasti, pa nastaje konstrikcijski perikarditis što takoder ometa punjenje srca. U akutnom perikarditisu, pored općih simptoma (povišenje tjelesne temperature, ubrzanje sedimentacije eritrocita, leukocitoza), pojavljuju se perikardna bol (pojačava se pri udisaju i kašlju), dispneja, kašalj, promuklost disfagija i eventualno znakovi tamponade srca. Čuje se perikardno trenje. Rendgenski je sjena srca kod nakupljanja tekućine u perikardnoj vreći povećana, mogu se vidjeti kalcifikati perikarda. Elektrokardiografski nalazi se mikrovoltaža, nespecifične difuzne promjene ST-T. Ehokardiografija je dijagnostička metoda izbora: prikazuju se količina i raspored izljeva, zadebljanje perikarda, znakovi adhezije i tamponade. Dijagnostičkom punkcijom u jednog broja bolesnika može se utvrditi etiologija bolesti (bakteriološki, citološki, biokemijski, imunološki pregled perikardne tekućine). Kronični perikarditis razvija se bez simptorna dok ne nastane konstrikcijski perikarditis sa znakovima uljevnog zastoja, pojavom perikardnog tona i perikardnih kalcifikata. Liječenje: ako je uzrok poznat, liječi se specifično prema uzroku, npr. odgovarajućim antibioticima. Aspirin, indometacin i kortikosteroidi mogu smanjiti izljev i bol. Kod tamponade srca valja izvesti hitnu perikardiocentezu. Da se spriječi tamponada srca kod rekurentnog perikarditisa izvodi se perikardna fenestracija ili perikardiektomija. Potonja se izvodi i kod konstrikcijskog perikarditisa.