pneumonija

pneumonija (pneumonia), upala pluća koju uzrokuju mikroorganizmi. Patoanatomski, klinički i radiološki razlikuju se alveolne i intersticijske pneumonije, a prema proširenosti: lobularne (žarišne, hematogene i bronhogene), segmentne i lobarne. Uzroci alveolnim pneumonijama jesu aerobne bakterije (gram-pozitivni streptokok pneumonije, piogeni streptokok i stafilokok, gram- negativni hemofilus influenee i enterobakterijaceje), te oligoaerobni i anaerobni mikroorganizmi. Intersticijske pneumonije uzrokuju virusi, mikoplazma, klamidije (psitakoza i arnitoze) i Coxiella burneti (Q-groznica). Od pneumonije oboli oko 1% stanovništva godišnje. Pneumonije stečene kod kuće (domicilne) podjednako su često alveolne i intersticijske, a alveolne bakterijske pneumonije podjednako često uzrokuju gram-pozitivni i gram-negativni mikroorganizmi. U bolnici (hospitalno) stečene pneumonije (0,5% hospitaliziranih bolesnika) većinom su bakterijske alveolne i pretežno ih uzrokuju gram-negativni mikroorganizmi. Smrtnost domicilnih pneumonija je 2-5%, multimorbidnih do 25%, a hospitalnih 20-25% . Klinički su alveolne bakterijske pneumonije obilježene početnom zimicom ili tresavicom, postupnim ili naglim porastom temperature, kašljem i gnojnom ili sukrvavom ekspektorancijom, bolom u prsima, leukocitozom i radiološkim nalazom infiltrata u plućima. Auskultacijom pluća nad mjestom konsolidacije čuju se bronhalno disanje i krepitacije. Moguće komplikacije: pleuritis, apsces, gangrena, sepsa, upalne metastaze, šok i akutni respiracijski distres sindrom (engl. acute respiratory distress syndrome, ARDS). Intersticijske pneumonije često su obilježene početnim kataralnim simptomima, postupnim porastom temperature, kašljem i oskudnom sluzavom ekspektorancijom, leukopenijom i radiološkim nalazom nježnih infiltrata poput mlječna stakla, a izraženim crtežom intersticija. Auskultacijom pluća iznad njih čuju se krepitacije pri kraju inspirija. Liječenje: u svim slučajevima mirovanje, eventualno analgetici, antipiretici, mukolitičke ekspektorancije ili antitusici i kisik. Kod domicilnih bakterijskih alveolnih pneumonija antibiotici betalaktamske skupine ili makrolidi, a kod intersticijskih tetraciklini ili makrolidi. U slučaju neuspjeha, hospitalizacija i korekcija antibiotske terapije prema antibiogramu ili logičnom zaključivanju. Kod hospitalnih, bakterijskih alveolnih pneumonija cefalosporini treće generacije, aminoglikozidi ili kinoloni (eventualno u kombinaciji s penicilinima i klavulanskom kiselinom), a u bolesnika sa smanjenom imunošću, uz dodatak sulfonamida s antifolatom trimetoprimom, i metronidazol.