pneumotoraks

pneumotoraks, pojava zraka u pleuralnoj šupljini između parijetalnog i visceralnog lista pleure. Najčešće nastaje spontano zbog prsnuća subpleuralne bule, u mlađih muškaraca pušača (između dvadesete i četrdesete godine života), 4 puta češće negoli u žena. Drugi uzroci spontanog pneumotoraksa jesu nekrotizirajuća pneumonija, aktivni tuberkulozni proces pluća, empijem pleure, astmatski napadaj, pneumokonioza i maligni tumor. Traumatski pneumotoraks nastaje u penetrantnoj ozljedi prsnog koša. Ijatrogeni pneumotoraks posljedica je torakocenteze, biopsije pluća, punkcije potključne vene zbog postavljanja katetera, interkostalne blokade, biopsije jetre te umjetne ventilacije pluća pomoću respiratora s intermitentno pozitivnim tlakom. Simptomi ovise o veličini pneumotoraksa, mehanizmu nastanka i eventualnoj plućnoj bolesti koja je uzrok pneumotoraksa. Glavni simptomi: pleuralna bol, kašalj i dispneja te pojava cijanoze (ovisno o stupnju oštećenja plućne ventilacije). Većina parcijalnih malih pneumotoraksa prolazi nezapaženo, bez simptoma. Najopasniji je tenzijski pneumotoraks ili pneumotoraks pod tlakom, gdje zbog mehanizma jednosmjerne valvule, zrak ulazi u pleuralni prostor pri svakom inspiriju, a iz njega ne može izaći. Medijastinum se pomiče prema suprotnoj strani, što ima loše posljedice za funkciju srca. Tenzijski pneumotoraks može se javiti u svim oblicima pneumotoraksa i predstavlja urgentno, po život opasno stanje. Dijagnoza se postavlja na temelju anamnestičkih podataka, fizikalnog nalaza pluća (u većem pneumotoraksu hipersonoran perkutorni zvuk i nečujno disanje). Na rendgenskoj slici pluća vidi se nakupina zraka u pleuralnom prostoru, bez plućnog crteža, i kontura skvrčenog pluća. Mali pneumotoraks obično sc spontano povlači i bez liječenja (20%). U svim drugim slučajevima potrebna je drenaža pneumotoraksa (izvlačenja zraka) pomoću sterilnoga katetera uvedenog u pleuralni prostor, obično u II. međurebranom prostoru na prednjoj strani zahvaćene polovice prsnog koša. Vanjski kraj katetera uronjen je u bocu ispunjenu vodom. Zrak iz pleuralnog prostora može se drenirati i pomoću negativnog tlaka (-10 do -14cm H2O). Ako je posrijedi teško stanje ili tenzijski pneumotoraks treba odmah izvaditi zrak pomoću široke igle za torakocentezu i štrcaljke.