tromboza

tromboza (thrombosis), stvaranje ugruška u krvožilnom sustavu. Nastanku tromboze pogoduje: 1. oštećenje endotela krvne žile ili endokarda srčane šupljine; 2. zastoj (usporenje) kolanja krvi (dugotrajno ležanje poslije kirurških zahvata, duža imobilizacija udova, postpartalno zatajivanje srca); 3. hiperkoagulabilnost krvi (policitemija, maligni tumori, oralni kontraceptivi). Tromboza može biti arterijska ili venska. Arterijska tromboza nastaje u arterijama zahvaćenim aterosklerotskim procesom (koronarne arterije, arterije udova), što još više sužava lumen arterije ili je posve začepi. Akutna arterijska tromboza uzrokuje akutnu ishemiju odgovarajućeg opskrbnog područja, dok kod kronične tromboze ima dovoljno vretnena da se razvije kolateralna cirkulacija krvi pa opskrbno područje nije ugroženo ishemijom. U srcu tromboza nastaje u akutnom infarktu miokarda, u postinfarktnoj aneurizmi, kod mitralne stenoze i dilatacijske kardiomiopatije; može uzrokovati periferne ili centralne embolije. Venska tromboza nastaje najčešće u dubokim venama potkoljenica i u zdjeličnim venama (periprostatične i periuterine vene). Nastanku pogoduju isti činitelji kao kod arterijske tromboze. Pri nastanku tromba najprije se oblikuje njegova glava („bijeli trombˮ), a potom se nadovezuje fibrinski tromb s eritrocitima i trombocitima („crveni trombˮ). Simptomi: kod arterijske tromboze nastaju simptomi ishemije odgovarajućeg organa (angina pektoris, simptomi moždane ishemije, bol, bljedoća i trofične promjene udova i sl.); venska tromboza može se razvijati bez simptoma ili nastaju bol, otok, edem, proširenje površnih vena udova. Liječenje: antikoagulantna sredstva, fibrinoliza, kirurško liječenje, a preventivno se daju antiagregacijski lijekovi. Tromboza je često povezana s upalom stijenke vene (→ tromboflebitis).